Stanowisko EISD-UOKiK

20 Luty 2017

Sz. Pan Marek Niechciał
Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów
plac Powstańców Warszawy 1
00-950 Warszawa

Szanowny Panie Przezesie,

W związku z coraz częściej wyrażaną przez różne środowiska potrzebą organizacji ogólno-polskiej debaty o suplementach diety, a także w związku z pojawiającymi się sugestiami w zakresie niedostatecznie efektywnych standardów dla jakości i bezpieczeństwa tej grupy produktów wynikających z obowiązujących regulacji, Fundacja Europejski Instytut Suplementów i Odżywek pragnie przedstawić swoje stanowisko:

W odniesieniu do rynku legalnych suplementów diety, podlegających urzędowej kontroli, sys-tem gwarancji prawnej ustanowiony w regulacjach prawno-żywnościowych jest kompleksowy i uznawany za wystarczający dla ochrony interesów konsumentów.

W pierwszym rzędzie należy podkreślić, że od strony kwalifikacji prawnej, suplementy diety są środkami spożywczymi, a co za tym idzie podlegają regulacjom prawa żywnościowego. Zgodnie z nimi zaś podlegają licznym obowiązkom w zakresie wymogów co do ich składu, odpowiedniej informacji dla konsumenta a także badań i analiz, przewidzianym m.in. w:

• Rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady nr 1881/2006 w sprawie najwyższych do-puszczalnych poziomów niektórych zanieczyszczeń (obecność np. WWA, mikotoksyn, metali ciężkich);
• Rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady nr 396/2005 w sprawie najwyższych do-puszczalnych poziomów pozostałości pestycydów;
• Rozporządzeniu Komisji (WE) nr 2073/2005 z dnia 15 listopada 2005 r. w sprawie kryteriów mikrobiologicznych dotyczących środków spożywczych (kryteria mikrobiologiczne, np. sal-monella);
• Rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 470/2009 z dnia 6 maja 2009 r. ustanawiające wspólnotowe procedury określania maksymalnych limitów pozostałości sub-stancji farmakologicznie czynnych w środkach spożywczych pochodzenia zwierzęcego oraz uchylające rozporządzenie Rady (EWG) nr 2377/90 oraz zmieniające dyrektywę 2001/82/WE Parlamentu Europejskiego i Rady i rozporządzenie (WE) nr 726/2004 Parlamentu Europej-skiego i Rady;
• Rozporządzeniu Komisji (UE) nr 231/2012 z dnia 9 marca 2012 r. ustanawiające specyfikacje dla dodatków do żywności wymienionych w załącznikach II i III do rozporządzenia (WE) nr 1333/2008 Parlamentu Europejskiego i Rady (kryteria czystości dodatków).

Ponadto, zgodnie ze szczegółową, sektorową regulacją dotyczącą stricte suplementów diety a przewidzianą w Dyrektywie 2002/46/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 10 czerwca 2002 r. w sprawie zbliżenia ustawodawstw Państw Członkowskich odnoszących się do suplementów żywnościowych oraz – na poziomie krajowym – w Rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 9 października 2007 r. ws. składu i znakowania suplementów diety, producenci suplementów diety mają obowiązek deklarowania w oznakowaniu zawartości witamin i składników mineralnych oraz innych substancji wykazujących efekt odżywczy lub inny efekt fizjologiczny w oparciu o analizy produktu, wykonane przez producenta. Wyraźnie stanowi o tym art. 6 ww. rozporządzenia Ministra.

Ponadto, zgodnie z ogólnymi zasadami prawa żywnościowego wyrażonymi w Rozporządzeniu (WE) nr 178/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 28 stycznia 2002 r. ustanawiającym ogól-ne zasady i wymagania prawa żywnościowego, powołującym Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności oraz ustanawiającym procedury w zakresie bezpieczeństwa żywności:

• żaden niebezpieczny środek spożywczy (w tym suplement diety) nie może być wprowadzany na rynek (art. 14 ust.1 );
• etykietowanie, reklama i prezentacja środków spożywczych (w tym suplementów diety), z uwzględnieniem ich kształtu, wyglądu lub opakowania, używanych opakowań, sposobu ułożenia i miejsca wystawienia oraz informacji udostępnionych na ich temat w jakikolwiek sposób, nie może wprowadzać konsumentów w błąd (art. 16)
• każdy podmiot prowadzący przedsiębiorstwo spożywcze (a więc także każdy producent oraz dystrybutor suplementów diety) jest odpowiedzialny za zgodność produktów pozostających pod jego kontrolą z wymogami prawa żywnościowego i kontrolowanie przestrzegania tych wymogów (art. 17 ust. 1 ).

Całość systemu zamyka nadzór nad przestrzeganiem wymogów prawa żywnościowego, który jest powierzony organom urzędowej kontroli żywności (w tym w szczególności organom Państwowej Inspekcji Sanitarnej), a w przypadku naruszenia tych wymogów podmiot dopuszczający się naruszeń podlega sankcjom o charakterze zarówno administracyjno- jak i karno-prawnym. Poziom obawy przed sankcjami, wynikającymi z nieprzestrzegania obowiązującego prawa, wpływa na skuteczność działań kontrolnych.

Z powyższego wyraźnie wynika, że w świetle obowiązujących obecnie przepisów, nie ma prawnej możliwości wprowadzania na rynek suplementów diety, które w jakikolwiek sposób mo-głyby być szkodliwe dla zdrowia konsumentów czy nienadające się do spożycia.

Producent nie może deklarować obecności w produkcie składnika, którego w nim nie ma, a zawartość obecnych w produkcie składników musi wykazać na podstawie prowadzonych badań (vide: obowiązek prowadzenia analiz przewidzianych w art. 6 Rozporządzenia Ministra Zdrowia ws. składu i znakowania suplementów diety). Co więcej, producent musi dopilnować, by składnik, któremu przypisuje korzystny efekt odżywczy bądź fizjologiczny, występował w produkcie w ilości wystarczającej dla osiągnięcia takiej deklarowanej korzyści. Warunki i ramy dla deklarowania korzyści odżywczych bądź fizjologicznych żywności (w tym suplementów diety) określa szczegółowo Rozporządzenie (WE) nr 1924/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 20 grudnia 2006 r. w sprawie oświadczeń żywieniowych i zdrowotnych dotyczących żywności.

Powyżej opisany system gwarancji prawnej ustanowiony w regulacjach prawno-żywnościowych jest więc kompleksowy i uznawany za wystarczający dla ochrony interesów konsumentów suplementów diety, zaopatrujących się w stosowne produkty zarówno w sprzedaży aptecznej, jak i poza aptecznej.

Dynamiczny rozwój branży suplementów diety to jednak pole do różnego rodzaju naruszeń wymagających zmian regulacyjnych czy samoregulacyjnych w odniesieniu do praktyk rynkowych. Doskonałym przykładem jest podpisany ostatnio przez organizacje branżowe Kodeks Dobrych Praktyk Reklamy Suplementów Diety.

Właściwa komunikacja z konsumentem, a także konsument dostatecznie poinformowany i przezorny stają się istotnym elementem w procesie eliminacji nieuczciwych producentów.

EISD stoi jednak na stanowisku, że obecnie największy problem stwarza dystrybucja interne-towa produktów pozostających poza legalnym , kontrolowanym rynkiem- nie notyfikowanych ani w Polsce ani w żadnym kraju UE .To kwestia, która wymaga zespolenia działań wielu instytucji i organizacji.

Europejski Instytut Suplementów i Odżywek pragnie zadeklarować swoją pełną gotowość do współpracy ze wszystkimi gremiami – publicznymi i prywatnymi – dla wypracowywania optymal-nych rozwiązań (prawnych i edukacyjnych) mających na celu wypełnienie przestrzeni między bez-pieczeństwem i prawami konsumenta a dynamicznie rozwijającym się rynkiem suplementów diety.

Z poważaniem,
Prezes EISD
Katarzyna Wójcicka